Het brein jong en fit houden? “Doe moeite!”

Hoe houden we het ouder wordende brein gezond? Volgens Erik Scherder vooral door jezelf uit te blijven dagen: “Ga niet achter de geraniums zitten”.

“Vergis u niet hoor”, zegt professor Scherder. “De hersenen verouderen al vanaf een jaar of 30. Dat zit ‘m vooral in de zogenaamde myeline, een vetachtige stof, wit van kleur die in de hersenen zorgt voor impulsgeleiding. Die witte stof is kwetsbaar voor veroudering omdat de doorbloeding minder goed is dan die van de grijze stof.” De grijze stof zijn de hersengebieden. Als die witte stof achteruit gaat, kunnen bepaalde cognitieve functies minder sterk worden”, legt Scherder uit. “De woordenschat blijft stabiel, dat zit er echt ingebakken. Maar redeneren, de snelheid van informatieverwerking, het probleemoplossend vermogen en het werkgeheugen kunnen wel achteruit gaan.”

Vergis u niet hoor, de hersenen verouderen al vanaf een jaar of 30

“Ik werk zelf nog fulltime, maar ook ik merk dat een nieuwe taak me meer moeite kost dan vroeger!” vertelt Scherder. Toch is het belangrijk om juist nieuwe dingen te blijven leren, legt hij uit: “Moeite blijven doen, dat is het belangrijkste. Denk niet ‘hè bah, een nieuwe cursus’,  maar doé het! Als je extra inspanning levert gaat de stofwisseling omhoog en dat zorgt voor extra bloedtoevoer naar je hersenen. En dat is weer extra goed voor de witte stof!”

Niet alleen leeftijd maar ook andere factoren kunnen  een rol spelen bij de veroudering van de hersenen: “Chronische stress bijvoorbeeld of heftige levensgebeurtenissen. Er zijn ook zaken waar je zelf invloed op hebt: een inactieve leefstijl, veel roken, drinken en overgewicht zijn allemaal risicofactoren. Al van je 25e jaar hebben die factoren een negatieve invloed op de witte stof. Dat is dus zeker niet alleen iets voor oudere mensen!”

Scherder benadrukt wel dat ouder worden ook positieve effecten heeft. “Dat wordt de ‘positivity of aging’ genoemd. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat mensen met de jaren optimistischer worden, milder. Ze worden ook minder snel boos of angstig. Jongeren zouden eerder negatieve ervaringen onthouden, ouderen juist positieve. Mensen kijken dus ook tevredener terug op hun leven, wat een heel mooi effect is van ouder worden.”

Ga niet anticiperen op je achteruitgang. Denk niet: ‘daar ben ik te oud voor’

Maar wat is nu de belangrijkste tip om het brein jong te houden? Scherder is duidelijk: “Leef niet naar je leeftijd. Ga niet anticiperen op je eventuele achteruitgang. Denk dus niet ‘daar ben ik te oud voor, daar begin ik niet meer aan’. Nee, blijf nieuwe ervaringen opdoen. Ga niet achteroverleunen na je pensioen. Doe je een kruiswoordpuzzel van 3 sterren? Probeer er eens eentje van 4 sterren. Doe moéite! Zowel mentaal als fysiek. Blijf dus ook lekker bewegen, want we zitten allemaal véél te veel. Bewegen is ook geweldig voor je immuunsysteem.” Volgens Scherder kun je zelf dus enorm veel doen: “Dat is toch een hoopvolle gedachte! Tot op hoge leeftijd heeft optimisme een positieve invloed op je gezondheid.”

Feiten

Prof dr. dr. h.c. Erik Scherder is hoogleraar Klinische Neuropsychologie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Hij zet zich met verschillende initiatieven in om de bewustwording te vergroten van het belang van een actieve leefstijl.

Ontvang mijn Maand Mail

Ontvang elke maand een selectie van mijn gedachtekronkels, nieuwtjes, en mijn laatste publicaties.

× Stuur me een appje